EKİP TÜRLERİ

EKİP KURMADA DÖRT KİŞİLİK EĞİLİMİ

Süre: 30-45 dakika Grup büyüklüğü: 10-50+ kişi

Kolaylaştırma nasıl yapılmalı

İnsanları, deneyimleri doğrultusunda, deneyime çerçeve sağlayan araca kısaca bir bağlam getirmeye davet edin: Bir ekip olarak nasıl çalıştığınızı keşfetmek mi? Strateji mi? Kişisel tefekkür mü? Dört farklı rol tanımı yapacağınızı söyleyin. İnsanlardan, siz bu rolleri tanımlarken, bunların kendileri için geçerli olup olmadığını düşünmelerini isteyin.

 

Rolleri Tanımlayın

Rolleri bir liste şeklinde okumak yerine kendi cümlelerinizle betimleyebilmeniz en iyisidir. Dört rolü birkaç farklı şekilde açıklayabilirsiniz. Örneğin, makul dil şu şekilde olabilir:

  • Doğu • Bu roldeki insanlar pek çok fikir üretir, büyük resmi görür. Bir duruma bakarlar ve başka neler olabileceğini merak ederler. Bir fikir üretemeyip kaldıkları çok nadirdir. Yeni olasılıkları düşünürken çok kolay konudan sapabilirler veya akılları dağılabilir. Bu da zaman kaybetmelerine neden olabilir. Geleceği düşünmeyi ve deney yapmayı severler.
  • Güney • Güneyden olanlar ilişki insanıdır. Doğu insanı fikirleri görürken, Güney insanı ilişkileri görür. Görevleri başarmak için etraflarındaki ilişkilerden yararlanan, değerler temelinde hareket eden kişilerdir. Destekleyici, duygu odaklı insanlardır ve çevrelerindeki grubun sağlığını en önemli şey olarak görme eğilimindedirler. Çok duygusal oldukları için, bir ricayı geri çevirmek onlar için zor olabilir. Suçluluk duyabilirler ya da sorumlu olmadıkları hâlde bile kabahati kabul edip içselleştirebilirler. İlişkilere önem verirler.
  • Batı • Doğu fikir yaratmaya ve Güney ilişkilere odaklıyken, Batı veriye ve bilgiye ilgilidir. Batı insanı bir karar vermeden önce, tüm bilgileri görmek ister ve meselenin tüm yönlerini tartar. Veri ve mantık kullanırlar. Görevlerde çoğunlukla pratik ve titizdirler. Vurgularından dolayı, kemikleşmiş, hatta inatçı olarak görünebilirler. Bazen de bu kadar çok ayrıntıyla ilgilendikleri için kararsız gibi görülebilirler.
  • Kuzey Ve son olarak Kuzey, ona bazen savaşçı dendiği de olur. Harekete geçmeyi ve zorlukların üstesinden gelmeyi severler. İddialı ve aktiftirler; bazen düşünmeden harekete geçmeye eğilimlidirler. Hep bir acillik hissi içindedirler ve her zaman nazik değildirler. Başkalarına karşı sabırlarını yitirebilirler; yönetmeye ya da grubun desteğini almadan ilerlemeye çalışabilirler.

Her bir pozisyonu tarif ederken, odada pozisyonun olduğu yeri fiziksel olarak işaret edin. Bir sonraki aşamada odadaki o yere insanları hareket ettiriyor olacaksınız.

Bu aşamada insanlara metni dağıtmayın. Eğer dağıtırsanız, genellikle “Bu satır bana uyuyor, bu satır uymuyor,” diyerek detaylara çok fazla odaklanacaklar. Bunun yerine, insanların her rol türüne ilişkin genel bir fikir edinmelerini istiyorsunuz.


İnsanların harekete geçmesini sağlayın

Gelen soruları yanıtlayın ama insanların hızla dört gruba doğru hareket etmesini sağlayın. İlk görev olarak, bu pozisyonda olmanın nasıl bir şey olduğunu sorun. Bu, söz konusu grubu anlamalarını kolaylaştıracaktır.

Bazı kişiler “Ama bende bu özelliklerin hepsi var” gibi şeyler söyleyerek biraz direnebilirler. Bu kişileri kendilerine en çok uyan noktayı bulmaları için cesaretlendirin. Eğer yardımı olacaksa başkalarının konuştuklarını dinleyebilirler. Bazen insanlar Güneydoğu veya Kuzeybatı pozisyonları oluşturacaklardır. Bu iyi bir şeydir. Tek başına olan insanları yalnız bırakmayın ki, diyalog kurabilsinler (veya yanındaki bir grupla sohbete girmesi için cesaretlendirin, mesela Güneydoğu’yu Güney grubuyla sohbet etmeye, fakat aynı zamanda büyük gruba da kendi bakış açısından katkıda bulunmaya teşvik edin).

 

Büyük grup diyaloğu

Küçük gruba yanıtlaması için bir soru verin. Sonra büyük grupla bir diyalog zemini yaratın. Her gruba konuşma fırsatı verin. Bunu uygun sorularla birkaç kez tekrarlayın. Örneğin:

  • Rolünle ilgili neleri seviyorsun?
  • Ya: Başkaları rolünüzle ilgili neleri sinir bozucu buluyor? ya da Diğer rollerle ilgili neler sizi rahatsız ediyor?
    Diğer rollerle birlikte daha iyi çalışmanıza ne yardımcı olurdu?

Bu sohbet esnasında insanların nasıl konuştuklarında bile ortaya çıkan tarzlara dikkat edin. Kuzey insanları ilk davranan olduğunda, bunu yüksek sesle belirtin. Güney insanları diğer gruplardan bir sonraki olmak için izin istediğinde, buna dikkat çekin. Batı bir liste hazırladığında da öyle. Ya da Doğu “Bir şey daha ekleyebilir miyiz?” diye sorduğunda. Her seferinde bunu yapmak, insanların konsepti içselleştirmesi ve nasıl işlediğini anlaması için bir fırsattır.

Neşenizi koruyun ve mizahı teşvik edin; özellikle gruplar diğer gruplarla ilgili kendilerini rahatsız eden şeyleri paylaşırken. İnsanların kahkaha atması, öğrenmelerine ve hatırlamalarına yardımcı olur.

 

Uygulama

Paylaşımdan sonra, insanların bu paylaşımdan nasıl yararlanacağını düşünmeye ihtiyacı vardır. Eğer anladılarsa, grup toplantısının veya atölyenin geri kalanında roller hakkında göndermeler ve şakalar olur. Bunu destekleyin!

Hikayeler paylaşmak isteyebilirsiniz. Örneğin:

  • Bu, dinî bir toplumsal dönüşüm grubunun yönetim kurulu toplantısında gerçekleşen bir olaydı: 30 kişilik bir gruptan beşi Güney, onu Kuzeydi. Geri kalanların hepsi Doğuydu. Batıda olan iki kişiyse çalışandı. Kolaylaştırıcı, Batıdan gelen anlatımlara daha fazla vurgu yaptı; bu anlatımlar arasında Doğu insanlarını dengede tutmaya çalışmaktan kaynaklı yalnızlık ve yılgınlık hissi de vardı. Epey bir sohbetten sonra, grup, bünyesine daha fazla Batı rolü dâhil etmeye karar verdi.
  • Bir koalisyon, bir şiddetsiz doğrudan eylem eğitimcisinin kendileriyle çalışma yapmasını istiyordu. Bu aracı denediklerinde, hiç Kuzey çıkmadı! Eğitimci sordu: “Neden böyle?” Üyeler yavaş yavaş, kavgacı, ajitatif üyelerin nasıl da nazikçe ve bazen o kadar da nazik olmayan biçimde ayrılmaya teşvik edildiğini anlatmaya başladılar. Bir koalisyon lideri açıklama yaptı: “Her zaman çatışmacı bir tavırdaydılar,” dedi. Eğitmen de “Peki… Kuzey enerjisi olmadan bir doğrudan eylem kampanyasını sürdürülür kılamazsınız. Bu eğitime devam etmek yerine, eski gruplarla mı iletişime geçmek istediğinize, yoksa bu enerjiyi getirecek başka gruplar mı kazanmak istediğinize karar vermeye odaklanacağız. Çünkü Kuzey enerjisi olmadan bir doğrudan eylem kampanyasında başarıya ulaşamazsınız.

Son olarak, herkese küçük gruplar olarak paylaşımda bulunma fırsatı tanıyın. Ama grup işleyen bir grupsa, onları büyük grupta tutmak da isteyebilirsiniz. Grup nispeten dengeli bir grupsa, insanlar kendilerininkinden farklı bir role sahip bir kişiyle çift olabilirler ve birlikte nasıl daha iyi çalışabileceklerini konuşabilirler.

 

 

Bu aracın geldiği yer

Bu dört çekirdek kategori, az miktarda değişik uyarlamalarla, birçok farklı kültürden doğdu. Buna benzer modeller birçok yerel kültürde (ör. Keltik Varoluş Çarkı, Lakota Sioux Tıp Çarkı, Fionn’un Black Mountain Druid Tarikatı Çarkı), modern bilimde (ör. Herrmann Beyin Dominansı) ve ekip teorisinde görülebiliyor. Training for Change (www.trainingforchange.org), azami kültürel erişilebilirlik adına – çok sayıda kökeninin de farkında olarak- bu aracı “Ekip Türleri” diye adlandırıyor.

 

TAKIM TÜRLERİ