350.org Afrika bölgesi takım lideri Ferrial Adam’ın bir hikayesi buna dair iyi bir örnek. Ferrial, Güney Afrika’da “Ücretsiz Temel Elektrik” isimli bir hükümet politikasını desteklemek için taban örgütlenmesinden kadınlarla çalışıyordu. Bu politika, hükümetin fakir hane halkı için belli bir miktar elektriği ücretsiz ödemesini garanti altına alıyordu (bu miktar şu anda 50 KWh, yani ABD’deki ortalama bir evin elektrik tüketiminin %5’i kadar). Enerji erişimi, yoksunluğunun genellikle geniş semtleri fakirliğe mahkum etmesi nedeniyle temel bir sorun. Örneğin, elektriğe erişimi olmayan hane halkları genellikle karbon-yoğun parafin ve mumlar kullanmak veya ağaç kesmek durumunda kalıyorlar. Bunların çok fazla olumsuz çevresel ve sağlık etkisi var (mesela, her yıl ortalama 80.000 çocuk yanlışlıkla parafin içmekten zehirleniyor).
“Ücretsiz Temel Elektrik”, yaygın olarak bir toplumsal adalet politikası olarak görülüyordu. Birçok aktivist, hükümet tarafından ödemesi yapılacak miktarın yeterli olmadığını düşünüyor ve bu miktarın artması gerektiğini söylüyordu. Ancak bu politikadan doğrudan etkilenenler tartışmanın bir parçası değillerdi. Bu nedenle Ferrial’ın görevi bu politikanın hane halkına olan gerçek etkileri hakkında bilgi edinmekti. Bu da Johannesburg’un fakir mahallelerine gitmek anlamına geliyordu.
Ferrial, işe insanların hâlihazırda nerede olduğunu çözmekle başladı. İlk adımı insanların evine gitmek ve onlara niyetini anlatmaktı. İşe insanların kendi elektrik tüketimlerini izlemelerini sağlayarak başladı. Zamanının çoğunu evi çekip çeviren kadınlarla ilişki kurmak için ayırdı. İnsanlara farklı ev eşyalarının enerji tüketimini hesaplamalarını öğretmek aylarca sürdü ve iki haftada bir gerçekleşen ziyaretlerle mümkün oldu.
Ferrial bundan sonra insanların güçlenmeleri ve seslerine kavuşmaları için başka bir adım atmalarını sağladı. İnsanları zaman içinde elektrik veya iklim değişikliği konularında atölyelere katılmaları için davet etti. İnsanlar daha bu konularda daha bilgili, kendini adamış ve akıllarından geçeni dillendirmeye hazır hâle geldiler.
Birkaç ay sonra, Ferrial raporunu bitirdiğinde, yeni bir adım atmak için bir fırsat doğdu. Ulusal elektrik piyasası düzenleme kurumu, maliyetleri tarifeler yoluyla artırmayı konuşuyor ve buna dair halkın katılımı oturumları düzenliyordu. Ferrial kadınlara kendileri adına tanıklıkta bulunmak isteyip istemediklerini sordu. Kadınlar bu fırsata balıklama atladılar. Ferrial bu anı şöyle anlatıyor: “İnsanların bir oturuma gitmesini ve bir kolektif olarak neden hükümetin elektrik fiyatlarını artırmaması gerektiği hakkında konuşmasını izlemek inanılmazdı”.
Kadınların çoğu birkaç ay önce böyle bir tanıklık yapmak için hazır değildi. Ancak, Ferrial insanları aylarca katılım ve sorumluluk adımları boyunca – kendi elektrik kullanımları, ulusal politika üzerine eğitim, iklim değişikliği hakkında deneyim kazanmaları sürecinde – destekledi. Her bir adım onlara tanıklıkta bulunabilmeleri için artan bir özgüven verdi.
Bu konsepte zaman zaman “sorumluluk merdiveni” deniyor. Bazı örgütleyiciler, zihinlerinde bir insanın bir harekete katılma ve sorumluluk alma yoğunluğunu 1’den 5’e kadar bir cetvel üzerinden puanladıklarını açıkça belirtiyorlar. Örneğin bir kişinin puanının “1” olması kampanyayla ve kampanyaya dair gelişmelerle hiçbir bağlantısı yok demek oluyor. Puanı “5” olan bir kişi ise her bir eyleme gelmeye hazır oluyor.
Gönüllümüzün puanı kaç olursa olsun buradan çıkaracağımız ders açık olmalı: Bir kişiye soracağımız şeyin bu kişinin harekete bağlılık düzeyiyle ilgisi olmalı. Her bir grubun, gönüllülerinin değişik bağlılık düzeylerini ifade edebilmeleri için açtığı yollar ve artan bir katılıma hazır insanları bulmaya nasıl devam edebilecekleri üzerine düşünmeleri faydalı olacaktır.
Örneğin bazı gruplar bununla ilgili şöyle listeler oluştururlar:
Unutmayın, bu bir bilim değildir ve her insan birbirinden farklıdır (bazıları telefon etmekten ölesiye korkar ama seve seve sivil itaatsizlik eylemlerinde yer alır).
Aktivistlerimizi düşünürken sorumluluk merdivenini aklımızda tutmak, onlar hakkında bir sonraki adımımızda bize yardımcı olabilir, bağlılık ve katılım derecelerini artırmak için adımlar önerebilir. Aynı Ferrial’ın yaptığı gibi! Bu, grubumuzla ilişkimizin gelişmesini sağlar ve gönüllülerimizin sorumluluk merdivenini tırmanmalarına yardımcı olur. Biz de böylece grubumuzun katılım seviyesini artırabiliriz.
(GÖREVLER MENÜSÜNÜ KULLANARAK: BAŞKALARININ ETKİNLİĞİNİZDE YER ALMASINI NASIL SAĞLARSINIZ)