Hedefler
- Karbondioksitin (ya da CO2e olarak ifade edilen muadillerinin) atmosferde ısıyı nasıl sıkıştırdığını ve Dünya’yı nasıl yalıttığını anlatarak sera etkisini açıklamak;
- İnsan aktivitelerinin sera gazlarının atmosferde yoğunlaşmasına etki ettiğini göstermek;
- Yapısal ya da bireysel yaşam biçimi değişikliklerinin atmosferi nasıl etkilediği konusunda bilgi sağlamak.
Materyaller
Atmosferdeki CO2e düzeylerine etki eden insan eylemlerini temsil eden aksiyon kartları. (Örnek Aksiyon Kartlarını İndir, ve kendininkileri de ekle. Salımlar konusundaki Metinler şunlar.)
Prosedür
Yere, çapı 1,5 metreden biraz fazla ve 5 metre olan iki tane eşmerkezli çember çiz. Küçük çember Dünya’yı, büyük olan ise Dünya’nın atmosferini temsil edecek. (Çemberleri işaretlemek için ip ya da bant da kullanabilirsin.)
Bu oyun birkaç tur oynanabilir. Birinci turda CO2e molekülü olarak iki tane katılımcı seç ve Dünya’nın atmosferinde herhangi bir yere yerleştir. Atmosfere girdikten sonra ayaklarını oynatamazlar. Diğer katılımcılar güneşten gelen enerjiyi temsil eden güneş ışınları olacaklar.
(NOT: CO2e, ya da karbondioksit muadili, karbon ayakizini ölçmek için kullanılan standart bir birimdir. Buradaki fikir, farklı sera gazlarının, aynı ısınma oranını yaratacak olan CO2 miktarı açısından etkisini göstermek. Bu şekilde diğer sera gazları da dahil ediliyor.)
Oyunun amacı, güneş ışınlarının atmosfere girmesi, Dünya’yı ebelemesi (içteki çembere elle ya da ayakla dokunarak) ve daha sonra da CO2e molekülleri tarafından ebelenmeden atmosferden çıkması. Ebelenen güneş ışınları atmosferde kıpırdamadan durmalı. Ebelenmemeyi başaranlar ise atmosferden çıkarak uzay boşluğuna çıkmalı.
Her tur yaklaşık 30 saniye sürmekte ve bu süre içinde güneş ışınları Dünya’yı bir kez ebelemeye çalışacak. Bu simülasyon, sera etkisinin bir canlandırması: güneşten gelen enerji, CO2e ve atmosferdeki diğer gazlar ve parçacıklar tarafından ısı olarak sıkıştırılıyor.
Birinci turdan sonra, ne kadar enerjinin sıkıştırıldığını görebilmek için, kaçmayı başarabilmiş güneş ışınlarının atmosferin etrafında bir çember oluşturmasını sağla. Bu durumun gezegenin sıcaklığını nasıl etkileyebileceği konusunu tartış.
Yaşamın desteklenmesine yetecek şekilde gezegeni sürekli olarak sıcak tutmak için belli oranda CO2e’nin gerekli olduğunu açıkla. İlk turda, CO2e düzeyi düşük olduğu için enerjinin büyük bir kısmı atmosferden kurtulacak. Oyuna devam etmeden önce, sıkışan güneş ışınlarını atmosferden temizle.
İkinci turda atmosferdeki CO2e moleküllerinin sayısını arttır. Bunun için, “İnsanlar ne yaptı?” yazan torbayı al ve bir aksiyon kartı çek (sonraki 2 tur için, yalnızca atmosfere CO2e katan kartları dahil et). Katılımcı kartı okuduktan sonra, oyundaki CO2e moleküllerinin sayısını arttır (kartta belirtilen şekilde) ve yeniden oyna.
Üçüncü ve daha sonraki turlarda, bütün aksiyon kartlarını torbaya koy ki, bu sayede CO2e düzeyleri çekilen karta göre azalsın ya da artsın. Her seferinde ne olduğu konusunda bir tartışma yürüt. Oyun, CO2e miktarını artırdığınızda, daha fazla ısının sıkıştığını (atmosferde duran katılımcı güneş ışınları tarafından temsil edilen) ve Dünya’nın ısındığını gösteriyor.
Şunu belirtmekte fayda var: bu aksiyonlar “orantılı” değil. Yani eklenen CO2e oranı burada tam anlamıyla sayısal olarak temsil edilmiyor. Ama tartışma sırasında dikkat çekilmesi gereken bir nokta var: yaşam tarzıyla ilgili eylemler atmosfere saldığımız sera gazı miktarını azaltıyor ancak bu oran enerji santrallerinin kapatılması gibi yapısal değişikliklerin yarattığı etkiyle karşılaştırılamaz bile.
Özet olarak: Güneşten gelen enerjinin Dünya’nın atmosferinde nasıl sıkıştığını inceleyin. İnsan eylemlerinin, özellikle fosil yakıtlar yakmanın atmosfere daha fazla CO2e katarak sera etkisini nasıl artırabileceği konusunu tartış.