STENSİL NASIL YAPILIR

Stensiller görüntüleri veya metinleri çoğaltmak için mükemmeldir. Kolayca ve hesaplı bir şekilde yapılabilirler, birçok değişik yüzeyde kullanılabilirler ve tek bir stensilden birçok görüntü üretebilirsiniz. 

person holding stencil

Şu yüzeylere stensil yapabilirsiniz:

  • Elbiseler
    Örn. tişörtler, ceketler, yelekler vs. Bir grup veya etkinlik için birbiriyle uyumlu tişörtler yapabilirsiniz. 
  • Posterler
    Poster yapmak için stensil kullanabilirsiniz; tek dikkat etmeniz gereken şey, basit tutmak!
  • Pankartlar
    Bir sürü küçük pankart yapmak için malzemelerinizin üzerine stensil yapabilirsiniz. Bu, bir etkinlikte görsel olarak birleşik bir görünüm sunmak açıdan harika bir yoldur. (Malzemelerinizi ev boyası ve su ile kolayca boyayabileceğinizi aklınızda bulundurun.)
  • Bayraklar
    Bir görüntüyü stensil ile sopalı bayrakların veya başka türden bayrakların üzerine boyayabilirsiniz. 
  • Dövizler
    Kartondan dövizler yapabilir ve dövizin üzerine stensilinizi uygulayabilirsiniz.
  • Binalar
    Yani sokak sanatı! Mesajınızı kamusal alanlara yerleştirmek, görünmesini sağlamak için çok etkili bir yoldur. Bunu yaparak, etkileşimli ve katılımcı bir hale dönüştürdüğünüz kamusal alanı kavramsal olarak geri almış da olursunuz; bu, başka ne türden toplumların imkanlı olduğuna dair bir modeldir. 
    Ayrıca kağıt üzerine de stensil yapabilirsiniz (bir poster gibi) ve posterleri yukarıda bir noktaya tutturmak için buğday unu macunu kullanabilirsiniz. 
  • Armalar veya kol bantları
    Küçük malzemelerin üzerine stensil yapabilirsiniz, sonra bu parçaları dikebilir veya bağlayabilirsiniz.
  • İlave stensiller
    Stensiller kolayca çoğaltılabilir, tek yapmanız gereken, iyi bir malzemenin üzerine stensil yapmak, sonra bunu keserek ayırmak. Orijinal stensiliniz yıpranınca bu özellikle işinize yarar.
  • Taşıma çantaları ve daha fazlası!
    Stensil yapılmış elbiseler, torbalar ve armalar, bağış toplayanların satmaları için harika eşyalardır! 

 

BİRİNCİ ADIM: MALZEMELERİ TOPLAYIN

  • İnce karton veya ince plastik (mylar veya asetat tabakaları gibi) veya her tür suyadayanıklı-ağır kağıt. Mısır gevreği-kutusu gibi ağır kartonlar da iyi iş görür.
  • Sprey boya veya akrilik ya da lateks boya
  • Maske ve eldivenler (sprey boyayı güvenli bir şekilde kullanmak için)
  • Boya ruloları veya süngerler (eğer sprey boya kullanılmıyorsa)
    Boya ruloları ile daha hızlı çalışılır ama süngerler de işe yarar 
  • Maket bıçağı ve ilave ağızlar (eğer stensil yapan birçok kişi varsa bunlardan çok sayıda getirin) 
  • Kesme matı (maket bıçağı ile birlikte kullanmak için. Eğer stensil yapan birçok kişi varsa bunlardan çok sayıda getirin)
  • Üzerine stensil yapılacak yüzeyler kumaş, kağıt veya dövizler gibi
  • İnce tel (köprüleri güçlendirmek için; ayrıca yanınıza tel kesiciler de alın) 
  • Kurşun kalemler, keçeli kalemler ve karalama kağıdı
  • Bezler
  • Mobilya örtüsü/örtüleri
  • Cetvel (ler)
  • Yapışkan (sökülebilir sprey yapıştırıcı veya ressam bandı’ gibi. Dayanıklı kalıcı sprey yapıştırıcı almayın!)
  • Sabitleyici (isteğe bağlıdır ama faydalı olabilir) bir sopa, tahta çivi veya kurşun kalem gibi 
  • Karalama amaçlı atık malzemeler (stensilleme denemeleri yapmak için gazete kağıdı, ilave karton vb.)

 

İKİNCİ ADIM: BİR GÖRÜNTÜ SEÇİN VEYA TASARLAYIN

İlk önce bir görüntü seçmeli veya tasarlamalısınız. 

  • 350’de veya başka örgütlerde mevcut olan bir görüntüyü kullanabilirsiniz, grubunuzun kullanması için bazı görüntüler tasarlaması için topluluk içerisindeki bir sanatçıyla anlaşabilirsiniz veya kendi görüntünüzü tasarlayabilirsiniz.
  • Her durumda, görüntü ve/veya metin ile paylaşmak istediğiniz mesaj üzerine düşünün ve buna uygun şekilde öğeleri seçin, sanatçılarla anlaşın veya kendiniz geliştirin! Eğer kendiniz geliştirecekseniz önce bazı taslak çizimlerle başlayın. 
  • Stensiller basit, karmaşık ve bu ikisinin arasında herhangi bir noktada olabilir; ama basit işlerden başlamak işin esasını kavramanıza yardımcı olacaktır. 

Sonraki adımda taslağınızı bir stensil tasarımına dönüştürün

  • Eğer bir tasarım yaratıyorsanız, şunları aklınızda bulundurun:

    • Bir stensil görüntüsünü tasarlarken, (çoğu tasarım çalışmasında olduğu üzere) iki öğe ile çalışırsınız: negatif alanve pozitif alan. Negatif alan, bir nesnenin/görüntünün etrafındaki alandır (yani arka plandır), pozitif alan da nesne veya görüntünün kendisidir.
    • Basit bir stensil elde etmek için iki renkli bir tasarım yaratırsınız. Pozitif alanınızı stensil malzemesinden kesip çıkartırsınız, bu alanlar boyanın rengini alacaktır. Stensil tarafından kaplı halde bıraktığınız tüm alanlar (negatif alan), üzerine stensil uyguladığınız yüzey renginizdir. 
    • Tasarımınızda çevresi tümüyle pozitif alanla (kesip çıkardığınız kısımlar) çevrili negatif alanlar (kesildikten sonra geride kalanlar) olmadığına emin olun. Tümüyle kapanıp içlerindeki negatif alanı yok edebilecek olan pozitif alanlara adalar denilir; örneğin bir A, O veya B harfinin içindeki alanlar. Bu adaların başka bir negatif alan kısmına ‘köprüler’ ile bağlanması gerekir. 
      • Eğer köprüleriniz inceyse bunlara tel bantlayarak daha kuvvetli hale getirebilirsiniz. 

 

TASARIMA DAİR BİRKAÇ İLAVE İPUCU… 

  • Çevrimiçi ortamda ‘stensil tasarımı’ veya ‘stensil şablonu’ diye arama yaparak fikir edinmek, başkalarının görüntüleri nasıl tasarladığına bakmak ve negatif ile pozitif alan mantığının nasıl işlediğini görmek yardımcı olabilir.
  • Tasarımınızı elle ya da bilgisayarda yaratabilirsiniz. 
    • Elinizde dijital bir görüntü olduğunda bunun çıkışını alabilir veya stensil malzemenize aktarabilirsiniz. 
    • Eğer bir görüntünün çıkışını alırsanız bunu stensil kağıdınıza yapıştırabilir ve iki katmanı birlikte kesebilirsiniz.
    • Eğer mylar veya asetat gibi şeffaf bir zemin kullanıyorsanız izi bunun üzerine çizebilirsiniz veya malzemenin içerisinden yeterli ışık geçiyorsa, bir pencereye doğru tutarak da izi çizebilirsiniz.
  • Görüntüleri stensil malzemenize aktarmanın başka bir iyi yolu da önce tasarımınızı kağıt üzerinde kesmek (tasarımınızın çizimi veya çıkışı alınmış bir tasarım), sonra da kağıt ‘stensil’inizle sağlam stensil malzemenizin üzerine bu görüntüyü boyamak veya izini çizmektir. Bu şekilde bir ada olmadığına da emin olabilirsiniz. 
  • Eğer ilave renkler olmasını istiyorsanız, çok katmanlı bir görüntü oluşturabilirsiniz. Her renk için ayrı bir stensil yapmanız gerekecek. Her bir stensil üzerine eşleşme işaretleri koyarsanız, bunları hizalamanız kolay olur ve tasarımları birlikte kullanacak şekilde plan yapabilirsiniz. 

 

ÜÇÜNCÜ ADIM: STENSİLİNİZİ KESEREK ÇIKARTIN 

  • Bir kesme matı üzerinde maket bıçağı ile kesin. Maket bıçağını tuhaf şekillerde çevirmektense stensili çevirerek daha rahat açılardan kesim yapmak sizin için daha iyi olabilir. 

** Parmaklarınızı korumak için onları bıçağın ağzından uzak tutun ve keserken daima kesim yönü parmaklarınızdan uzağa doğru olsun. **

  • Keskin bıçak ağızları daha iyi keser; o yüzden her zaman yanınızda ilave bıçak ağızları bulundurun ve bir bıçak ağzı körleştiğinde değiştirmekten çekinmeyin.
  • Keskin bıçak ağızlarını güvenli bir şekilde atın (örn. karton ve banta sarılı bir şekilde veya bantlanmış bir kap içerisinde ve üzerinde “keskin uçlar” gibi bir etiketle).
  • Eğer köprüsü olmayan bir adanız olduğunu fark ederseniz (kestikten sonra), endişelenmeyin, stensilin arkasına bantlayacağınız bir tel veya karton köprü ile bunu tekrar tutturabilirsiniz. 

 

DÖRDÜNCÜ ADIM: STENSİLİNİZİ UYGULAYIN  

Şimdi sıra stensilinizi kullanmaya geldi! Bir boya rulosu veya sprey boya kullanın. 

  • Üzerine stensil uygulamak istediğiniz yüzeyi hazırlayın. Stensillemeye geçmeden önce üzerinde deneme yapabileceğiniz karalama kağıtlarını hazır bulundurun. 
  • Boyanızı ve boyama alanınızı hazırlayın. Masayı ve zeminleri temiz tutmak için mobilya örtüleri serin.
  • Stensilinizi uygulayacağınız yüzeye sabitlemek için sökülebilir sprey yapıştırıcı veya bant kullanın. Bunun amacı, stensilin hareket etmesini önleyerek, görüntünün olabildiğince net olmasını sağlamaktır. 
    • Stensilin havaya kalkan kısımları varsa, bir sabitleyici kalem veya sopa kullanarak bu kısımları aşağı itebilirsiniz. Bir kurşun kalem veya sopa kullandığınızda ellerinize boya bulaşmasını önleyebilirsiniz.
  • Tişörtler için ipucu:
    • Boyanın tişörtün önünden arkasına geçmemesi (veya tersinin gerçekleşmemesi) için tişörtün içerisine bir karton parçası yerleştirin. Normal tişörtlerde sprey boya çok iyi sonuç verir. Sprey boyaları ince açık renkli kumaş ile kullanılabilir. Kumaş boyalarını ayrıca sanat malzemeleri veya el işi malzemeleri dükkanlarından edinebilirsiniz.

Bir stensili sprey ile boyamak

  • Eğer hızlı olmanız gerekiyorsa veya pürüzlü bir yüzey üzerinde çalışıyorsanız sprey boya iyi sonuç verir. Sprey boya ile en net görüntüyü elde edersiniz,,ama ev boyasına göre daha pahalı ve daha toksiktir.
  • Sprey boyayı açık havada kullanın ve bir maske ile eldiven giyin. 
  • Sprey boya kutusu üzerindeki talimatları takip edin: kullanmadan önce kutuyu sallayın. O günkü işiniz bittiğinde şişe ters çevirili halde püskürterek şişe ağzını boşaltın. 
  • Sprey şişesini yatay şekilde tutarak kısa hareketlerle püskürtün. Şişeyi tutmayın ki stensilin kenarlarının altına boya püskürtülmesin. 

Bir boya rulosu veya sünger ile birlikte lateks ev boyası veya akrilik boya kullanmak 

  • Boyayı bir boya tepsisinin içerisinde koyun, sonra süngeri onun içinde gezdirin veya süngerin üzerine hafifçe boya sürün. 
  • Burada işin püf noktası, kullandığınız boya rulosunun (veya fırçasının ya da süngerinin) üzerine tamdoğru miktarda boya koymaktır. Karton veya karalama kağıdı üzerinde birkaç deneme yapın.
  • Boyayı orta kalınlıkta ve eşit dağılımda kaplamaya çalışın. Kalın boya stensilin altında topaklar oluşturabilir. Eğer boya tepsiniz küçükse veya yoksa, stensilin üzerine boya uygulamadan önce boyanızı bir boya paleti veya bir karton parçası üzerine  uygulayabilirsiniz.
  • Aynı stensilden birçok uygulama yaparken, stensilin üzerinden fazla boyayı temizleyin veya görüntü netliğini kaybettiğinde kurumasını sağlayın. Islak (hatta nemli) bir stensilin üzerine asla bir şey koymayın, yoksa yapışır ve stensilden parçalar söker.
  • Posterler veya bayraklar için bir görüntüyü spreyle- boyadıktan sonra, görüntülerin elle boyanmış öğelerini ekleyebilirsiniz (veya başkaları ekleyebilir). Bu şekilde bir grup gönüllü veya katılımcı ortak bir görsele kişisel katkılarını ekleyebilir.